SUMAN Yojana : जर तुमच्या माहितीमध्ये कोणी गरोदर महिला असेल किंवा तुम्ही स्वतः सध्या गरोदर असाल, तर ही बातमी तुमच्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. केंद्र सरकारने सुरू केलेल्या सुरक्षित मातृत्व आश्वासन योजना (SUMAN – Surakshit Matritva Aashwasan Yojana) अंतर्गत, भारतातील सर्व गरोदर महिलांना आणि त्यांच्या नवजात बालकांना दर्जेदार आरोग्यसेवा पूर्णतः मोफत दिली जाते – तेही कोणताही गुप्त खर्च न करता!
ही योजना केंद्र सरकारच्या आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने सुरू केली असून, यामध्ये सामान्य प्रसूतीसोबतच सिझेरियन शस्त्रक्रियाही मोफत केली जाते. चला तर मग, या योजनेचे सर्व फायदे, नियम व पात्रता जाणून घेऊया.
SUMAN योजनेचा मुख्य उद्देश काय आहे?
- गर्भधारणेपासून ते प्रसूतीपर्यंत आणि त्यानंतरच्या काळात महिला व नवजात बालकांना आवश्यक त्या सर्व आरोग्य सेवा मोफत पुरवणे
- गरजू महिलांना सिझेरियन शस्त्रक्रिया देखील पूर्णतः विनामूल्य उपलब्ध करून देणे
- महिलांना आरोग्यसेवेत कोणत्याही प्रकारच्या भ्रष्टाचार किंवा मनमानी व्यवहारांना “झिरो टॉलरन्स” धोरण लागू करणे
- महिलांना गरजेप्रमाणे सल्ला, लसीकरण, तपासण्या व पोषणविषयक मार्गदर्शन मिळावे याची हमी
या योजनेचे फायदे काय आहेत?
- शून्य खर्चाची प्रसूती सेवा – सामान्य प्रसूती असो किंवा शस्त्रक्रिया, कोणताही खर्च नाही
- प्रसूतीपूर्व तपासण्या – गरोदरपणात किमान ४ वेळा मोफत तपासणीची सुविधा
- लसीकरण सेवा – टीटी (Tetanus-Diphtheria) इंजेक्शन, आयर्न फॉलिक अ‍ॅसिड गोळ्या आणि इतर पूरक आहार
- घरी सेवा – प्रसूतीनंतर नवजात बालकासाठी ६ वेळा घरी भेट देणारी आरोग्य सेवा
- मोफत वाहतूक सेवा – गरोदर महिलेला घरून रुग्णालयात आणि परत घरी घेऊन जाण्यासाठी मोफत ॲम्ब्युलन्स
- IEC/BCC मार्गदर्शन – माता आणि कुटुंबासाठी सुरक्षित मातृत्वाबाबत मार्गदर्शन, सल्ला व जनजागृती
- स्तनपान व पोषण सल्ला – योग्य आहार, स्तनपानाचे महत्त्व आणि स्वच्छतेविषयी माहिती
SUMAN योजनेसाठी कोण पात्र आहे?
- भारतातील सर्व गरोदर महिला (कोणतीही उत्पन्न श्रेणी – APL किंवा BPL)
- ० ते ६ महिन्यांचे नवजात बालक
- प्रसूतीनंतर ६ महिन्यांपर्यंत स्तनपान करणाऱ्या महिला
नोंदणी प्रक्रिया कशी करावी?
- ऑफलाइन नोंदणी: आपल्या जिल्ह्यातील जवळच्या सरकारी / नागरी / प्राथमिक आरोग्य केंद्रात जाऊन नोंदणी करता येते
- तिथे उपस्थित आरोग्य सेवक किंवा डॉक्टरशी बोलून आवश्यक माहिती भरावी लागते
- पात्रतेनुसार काही कागदपत्रे सादर करावी लागतात
नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे कोणती?
- ओळखपत्र (खालीलपैकी कोणतेही एक):
- आधार कार्ड
- मतदार ओळखपत्र
- पॅन कार्ड
- ड्रायव्हिंग लायसन्स
- पत्त्याचा पुरावा:
- वीज बिल,
- टेलिफोन बिल,
- आधार कार्ड,
- पासपोर्ट इत्यादी
- गरोदरपणाची माहिती:
- तपासणी रिपोर्ट्स किंवा सरकारी रुग्णालयातून मिळालेली गर्भधारणेची पुष्टी
तक्रार कशी नोंदवावी?
जर कोणत्याही सरकारी रुग्णालयात या योजनेअंतर्गत सेवा देण्यास नकार दिला गेला, किंवा कोणत्याही प्रकारची अडचण आली, तर तुम्ही SUMAN योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर तक्रार करू शकता किंवा स्थानिक आरोग्य अधिकाऱ्याशी संपर्क साधू शकता.
या योजनेचा महत्त्व काय आहे?
भारतामध्ये गरोदर महिलांचे व नवजात बालकांचे मृत्यू दर कमी करणे, सुरक्षित प्रसूतीस प्रोत्साहन देणे, आणि ग्रामीण भागातील महिलांना सन्मानपूर्वक आरोग्यसेवा देणे, हेच या योजनेमागचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे.
शेवटी एकच सांगायचे – जर तुम्ही किंवा तुमच्या घरातील कोणी महिला गरोदर असेल, तर कृपया ‘सुमन’ योजनेचा लाभ घ्या आणि सुरक्षित मातृत्व अनुभव घ्या – तेही कोणत्याही खर्चाविना!